Podstawa prawna
Ustawa z dnia 21.06.2001 r. o dodatkach mieszkaniowych (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz.1335 z późn. zm. ) reguluje zasady i tryb przyznawania, ustalania wysokości i wypłacania dodatków mieszkaniowych oraz właściwość organów w tych sprawach. Dodatek mieszkaniowy przyznawany jest na okres 6-ciu miesięcy osobom, które mają tytuł prawny do lokalu.
Prawo do dodatku mają więc:
- najemcy albo podnajemcy lokali mieszkalnych, zamieszkujących w tych lokalach,
- posiadacze mieszkań spółdzielczych lokatorskich lub własnościowych,
- właściciele lokali lub domów,
- osoby bez tytułu prawnego, ale oczekujący na lokal zamienny lub socjalny,
- tytuł prawny stanowi również umowa użyczenia lub umowa dożywocia.
Dodatek mieszkaniowy nie przysługuje osobom przebywającym w:
- domu pomocy społecznej,
- młodzieżowym ośrodku wychowawczym,
- schronisku dla nieletnich,
- zakładzie poprawczym,
- zakładzie karnym,
- szkole, w tym w szkole wojskowej,
– jeżeli instytucje te zapewniają nieodpłatnie pełne całodobowe utrzymanie
Kryterium dochodowe:
Dodatek mieszkaniowy przysługuje osobom, o którym mowa w art.2 ust.1, jeżeli w okresie 3 miesięcy poprzedzających datę złożenia wniosku o jego przyznanie średni miesięczny dochód przypadający na jednego członka gospodarstwa domowego wnioskodawcy nie przekroczył
w gospodarstwie:
- jednoosobowym –40%- dla osoby mieszkającej samotnie (aktualnie jest to 2 862,19 zł);
- wieloosobowym –30%–przeciętnego wynagrodzenia dla rodziny, w której są co najmniej dwie osoby (aktualnie jest to 2 146,64 zł); w gospodarce narodowej, obowiązującego w dniu złożenia wniosku, z uwzględnieniem art.6 ust.8 i art.7 ust.6
Przy obliczaniu dodatku bierze się pod uwagę dochód netto, wypłacony w okresie 3 miesięcy przed złożeniem wniosku.
Do dochodu nie wlicza się:
- dodatku dla sierot zupełnych,
- zasiłków pielęgnacyjnych,
- zasiłków okresowych z pomocy społecznej,
- jednorazowych świadczeń pieniężnych i świadczeń w naturze z pomocy społecznej,
- dodatku mieszkaniowego,
- dodatku energetycznego,
- zasiłek rodzinny oraz dodatki do zasiłku rodzinnego,
- jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia dziecka,
- dodatku z tytułu urodzenia dziecka,
- pomocy w zakresie dożywiania,
- specjalny zasiłek opiekuńczy,
- zapomogi pieniężnej, o której mowa w przepisach o zapomodze pieniężnej dla emerytów i rencistów,
- świadczeń wychowawczego, o którym mowa w ustawie z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowaniu dzieci.
Dochód z posiadanego gospodarstwa rolnego ustala się na podstawie powierzchni gruntów w hektarach przeliczeniowych i przeciętnego dochodu z 1ha przeliczeniowego, ostatnio ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego - aktualnie jest to przeciętny dochód z pracy w indywidualnych gospodarstwach rolnych w 2023 r., w wysokości 5 549,00 zł.
Kolejną przesłanką uzyskania dodatku jest normatywna powierzchnia użytkowa lokalu lub domu jednorodzinnego, która w przeliczeniu na liczbę członków gospodarstwa domowego nie może przekraczać:
- dla 1 osoby 35 m2 + 30%, tj. 45,5 m2;
- dla 2 osób 40 m2 + 30%, tj. 52 m2;
- dla 3 osób 45 m2 + 30%, tj. 58,5 m2;
- dla 4 osób 55 m2 + 30%, tj. 71,5 m2;
- dla 5 osób 65 m2 + 30%, tj. 84,5m2;
- dla 6 osób 70 m2 + 30%, tj. 91 m2.
Powyższą powierzchnię zwiększa się o 15 m2 w przypadku zamieszkiwania w lokalu osoby poruszającej się na wózku inwalidzkim lub posiadającej orzeczenie o niepełnosprawności, która wymaga dodatkowej powierzchni lokalu.
- o wymogu zamieszkiwania w odrębnym pokoju przez osobę niepełnosprawną orzekają - według nowelizacji ustawy o dodatkach mieszkaniowych – powiatowe zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności,
- jedynie osoby niepełnosprawne legitymujące się orzeczeniem wydanym przed dniem wejścia w życie nowelizacji ustawy, do posiadanych orzeczeń dostarczają zaświadczenie lekarskie o konieczności zamieszkiwania w oddzielnym pokoju.
Znowelizowana ustawa o dodatkach mieszkaniowych w 2004 roku wprowadziła zmianę dotyczącą wywiadów środowiskowych, a mianowicie – obecnie organ może odmówić udzielenia dodatku mieszkaniowego, jeżeli:
- stwierdzi, że posiadane zasoby majątkowe i własne środki finansowe wskazują na możliwość samodzielnego regulowania opłat związanych z zajmowaniem mieszkania,
- faktyczna liczba wspólnie stale zamieszkujących i gospodarujących z wnioskodawcą osób jest inna niż wykazana w deklaracji,
- wywiad przeprowadza pracownik upoważniony przez organ wydający decyzje.
Do wydatków ponoszonych przez gospodarstwo domowe w związku z zajmowaniem lokalu zalicza się:
- czynsz,
- opłaty związane z eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości w częściach przypadających na lokale mieszkalne w spółdzielni mieszkaniowej,
- zaliczki na koszty zarządu nieruchomością wspólną,
- odszkodowanie za zajmowanie lokalu bez tytułu prawnego,
- inne niż wymienione w powyższych punktach opłaty za używanie lokalu mieszkalnego,
- opłaty za energię cieplną, wodę, odbiór nieczystości stałych i płynnych,
- wydatek stanowiący podstawę obliczania ryczałtu na zakup opału.
Nowelizacja ustawy nie przewiduje zaliczania do wydatków mieszkaniowych opłat:
- za gaz,
- za prąd,
- użytkowanie wieczyste,
- podatku od nieruchomości,
- spłaty kredytów.
Informacje dodatkowe
- wniosek o przyznanie dodatku mieszkaniowego należy składać w miesiącu, w którym kończy się przyznany wcześniej dodatek mieszkaniowy;
- dodatek mieszkaniowy przysługuje od pierwszego dnia miesiąca, następującego po dacie złożenia wniosku,
- bezwzględnie należy pamiętać o regulowaniu na bieżąco różnicy między czynszem a dodatkiem mieszkaniowym; W przypadku stwierdzenia, że osoba której przyznano dodatek nie opłaca na bieżąco należności za lokal mieszkalny, wypłatę dodatku wstrzymuje się także w drodze decyzji administracyjnej do czasu uregulowania zaległości. Gdy zaległość zostanie uregulowana w terminie 3 miesięcy od wydania decyzji wstrzymującej wypłatę dodatku, dodatek mieszkaniowy zostanie wypłacony za okres, w którym wypłata była wstrzymana. Jeśli uregulowanie zaległości nie nastąpi w tym terminie, decyzja o przyznaniu dodatku mieszkaniowego wygasa z mocy prawa. Należy pamiętać, że pobierający należności za lokale mieszkalne (zarządca budynku) powinien niezwłocznie zawiadomić organ, który wydał decyzję o przyznaniu dodatku, o powstaniu zaległości obejmujących pełne dwa miesiące. Jeżeli tego nie uczyni, a gospodarstwo domowe, któremu został przyznany dodatek nie uiści zaległych opłat, naraża się sam na zwrot organowi kwoty dodatków wypłaconych za miesiące, w których występowały zaległości w opłatach.
- MOPS ma prawo do sprawdzania stanu majątkowego wnioskodawców i przeprowadzenia wywiadu środowiskowego; Odmowa złożenia oświadczenia stanowi podstawę do wydania decyzji o odmowie przyznania dodatku mieszkaniowego. Szczegółowe kwestie dotyczące przeprowadzania wywiadu reguluje rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 26 kwietnia 2013r. (Dz. U. z dnia 22 maja 2013r, poz. 589).
- Zmiany danych zawartych we wniosku lub deklaracji w okresie 6 miesięcy od dnia przyznania dodatku nie mają wpływu na jego wysokość.
- Dodatku mieszkaniowego nie przyznaje się, jeżeli jego kwota jest niższa niż 0.5 % kwoty przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej, obowiązującego w dniu wydania decyzji.